Over een organisatiestructuur moet je bewust nadenken. Want dat helpt je om je doelen te bereiken. In een goed georganiseerde organisatie zitten de juiste mensen op de juiste plek. Alle taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden zijn helder en goed verdeeld. Maar het gaat ook over strategie, visie en beleid. Waar willen we over vijf jaar staan? Hoe helpen we onze klanten het beste? En hoe zorgen we dat onze medewerkers tot hun recht komen?
Er zijn meerdere soorten organisatiestructuren, maar vrijwel alle organisatievormen zijn afgeleid van de lijnorganisatie. Zoals de lijn-staforganisatie, de functionele organisatie, de projectorganisatie en de matrixorganisatie.
Een lijn-staforganisatie is geschikt voor organisaties met medewerkers met specialistische kennis. Zij vallen onder een manager en kunnen geen opdrachten geven aan de lijnmedewerkers.
De piramidestructuur van een lijnorganisatie heeft bovenaan de directeur staan. Daar onder worden de afdelingen steeds groter. Het organigram van een lijn-staforganisatie heeft ook een piramidestructuur, maar de staf staat daar aan de zijkant.
Ook bij een functionele organisatie is de specialisatie van de functie het uitgangspunt, maar hierbij worden gelijksoortige activiteiten ondergebracht in aparte afdelingen.
De matrixorganisatie is de modernste organisatievorm. Hierbij werken hoogopgeleide specialisten van verschillende afdelingen samen in projecten. Ze werken weinig op hun eigen afdeling. je kunt een matrixorganisatie dus omschrijven als een permanente projectorganisatie.
We zochten het even voor je op en de Franse ingenieur Henri Fayol is waarschijnlijk de grondlegger van de lijnorganisatie.
Een goed opgebouwde lijnorganisatie heeft de meeste werknemers op de werkvloer. Iedere werknemer heeft een leidinggevende. Het aantal leidinggevenden neemt af richting de top, met helemaal bovenaan de directeur of de bestuurder.
Bekende lijnorganisaties zijn van oudsher: defensie, politie en ziekenhuizen. Ook veel commerciële bedrijven waren of zijn nog zo georganiseerd.
Een lijnorganisatie heeft een aantal prettige voordelen. De taken en verantwoordelijkheden zijn helder, omdat ze duidelijk zijn opgedeeld in afdelingen en functies. Zo’n structuur kan bijdragen aan een goede samenwerking tussen afdelingen. Ook weet iedere medewerker aan wie hij zich moet verantwoorden.
Controle en toezicht zijn goed geregeld. In een lijnorganisatie weet je wie de beslissingen neemt. Dat is handig, want daardoor kan de besluitvorming snel gaan. Dat is belangrijk in organisaties waar de belangen groot zijn, zoals ziekenhuizen en risicovolle productiebedrijven.
Bij een lijnorganisatie kunnen veel tussenlagen ontstaan. Dat komt omdat een leidinggevende maar aan een beperkt aantal mensen leiding kan geven. In een lijnorganisatie zijn vaak ook veel regeltjes. Door dit alles ligt bureaucratie op de loer.
Hoe lager medewerkers werken in de piramide, hoe minder zij zelf kunnen beslissen. Daardoor is een lijnorganisatie meestal niet zo flexibel en werken afdelingen vaak op eilandjes. Terwijl flexibiliteit juist heel belangrijk tegenwoordig, vooral als je werkt in een omgeving die steeds verandert.
Een ander nadeel van een lijnorganisatie kan zijn dat managers te veel taken en verantwoordelijk hebben. Ook kan het zijn dat leidinggevenden niet genoeg inhoudelijke kennis hebben om de juiste beslissingen te nemen.
In Scienta maak je eenvoudig het organogram van jullie lijnorganisatie. Je kunt daar ook artikelen aan hangen die ingaan op de deelprocessen. Zo krijg je één helder overzicht van alle bedrijfsprocessen in je lijnorganisatie.
Heb je bijvoorbeeld een kopje ‘HR’ in je organogram, dan kun je daar artikelen aan koppelen die laten zien hoe jouw HR-proces eruitziet. Dat is niet alleen handig voor de medewerkers, maar ook voor auditors en andere belangrijke mensen van buiten.
Je kunt een organogram maken met afdelingen of teams, maar ook met personen. Of het nu gaat om een lijnorganisatie of om een ander organisatiemodel.